Gelişim geriliği, çocuğun gelişim basamaklarına göre, beklenilen gelişimi zamanında tamamlayamaması ya da geç tamamlaması şeklinde açıklanabilir.
Çocuklarda gelişim geriliği sadece fiziksel gelişim geriliği değil aynı zamanda zihinsel, dil, motor, sosyal ve duygusal gelişim gerilikleri de akla gelmelidir.
Gelişim geriliklerinde doğum öncesi, doğum esnası ve doğum sonrası biyolojik faktörler etkili olabileceği gibi, çevre faktörleri de etkili olacaktır. Özellikle gelişim geriliklerinde çevre faktörleri etkilidir. Çevresel faktörlerden en önemlileri, duyuların yetersiz uyarılması, baskıcı ve koruyucu anne baba tavrı, bebeğin çıkardığı seslere ilgi göstermemek, oturma yürüme gibi motor becerileri teşvik etmemek, çocuğun istek ve ilgi ihtiyacının karşılanmaması, temel bakımının karşılanması ancak oyun ihtiyacının karşılanmaması, yaşıtları ile vakit geçirmemesi sayılabilir. Bu yüzden çocukların keşif ve deneyim kazanması için çaba gösterilmelidir.
Gelişim gerilikleri arasında en sık karşılaşılan durum zihinsel faaliyetlerin yerine getirilmesinde yetersizliktir. Zeka geriliği çocuğun yaşından beklenen yetileri yerine getirememesi olarak nitelendirilir. Çocuğun dili kullanması, dili anlaması, iletişim kurma, öz bakımını yerine getirme ve akademik alanlarda ortaya çıkmaktadır.
Gelişimi normal seyreden çocuklarda gelişim sırayla devam eder ve gelişim üst üste koyarak ilerler. Fakat gelişimi geriden seyreden çocuklarda gelişim gecikmeyle tamamlanır ya da gelişim tamamen durur. Böyle bir durumda çocuğun zihinsel, dil, motor becerilerinin gelişiminde aksaklıklar meydana gelir. Bu yüzden ebeveynlerin çocuklarını çok yakından takip edip gelişim dönemlerini bilmesi önemlidir. Erken teşhis edilen gelişim geriliğinde, erken müdahale ile çocuğun yaşıtlarının gerisinde kalmaması engellenebilir. Özellikle toplumda erkek çocuklarının geç yürümesi ya da geç konuşması normal karşılansa da gelişim geriliği belirtileri olabilir. Bu yüzden ailelerin gelişim takibini dikkatlice yapması önerilir.
Her çocuğun belli aralıklarla bir uzman çocuk doktoru tarafından takip edilmesi önemlidir. Gelişim geriliğinde erken müdahalenin önemi oldukça fazladır. Bu nedenle ideal olan takip aralığı 0-3 yaş arası çocuklar için 6 ayda bir; 3-6 yaş arası çocuklar için senede bir periyodlarda kontrol önemlidir. Aileden alınacak bilgilerle çocuğa uygulanacak gelişim testleri yle gelişim geriliği tespit edilip, uygun tedavi programı sağlanır. Böylece ailenin katılımıyla yoğun bir gelişim programıyla çocuğun yetersiz kaldığı alanlar desteklenip yaşıtlarıyla beceri ve gelişim seviyesi eşitlenir.
